Diş hekimliğinin ağız, dişler, çeneler ve yüzdeki bozuklukları belirleyen ve tedavi edilmesini sağlayan uzmanlık dalı olan ortodontide, birçok tedavi yöntemi ve mekaniği kullanılır. Ortodonti uzmanları büyüme ve gelişim dönemindeki çocuklarda, genç yaştaki ve yetişkin hastalarda ağız, diş, çene ve yüz bölgesinde yaşanan sorunları çeşitli aygıtlar yardımıyla tedavi ederek görevini daha iyi yapan bir ağız ve çene yapısı, ayrıca daha iyi bir yüz estetiği sağlarlar.
Ortodonti tedavisine başlarken öncelikle hastanın dental (diş) ve medikal (tıbbi) geçmişi eksiksiz şekilde ortodonti uzmanına aktarılır, klinik muayenenin yanı sıra birtakım röntgen filmleri de gereklidir. Hastanın ağız içi modeli alt ve üst çeneden alınan ölçülerle belirlendikten sonra, yaşanan ortodontik sorunun çözümüne yönelik uygun tedavi planlamasıyla hangi tedavi mekaniklerinin kullanılacağına karar verilir.
Hareketli tedavi mekanikleri, hastaya kendi kendine çıkarıp takma olanağı sağlayan aygıtları içerir. Bu aygıtlar basit diş hareketlerinin gerçekleştirilmesi, çene darlığı yaşayan hastalarda çenenin genişletmesi, zararlı alışkanlıkların önüne geçilmesi gibi durumlarda kullanılırlar. Kimi durumlarda sabit ortodontik tedaviye geçilmeden önce bir hazırlık aşaması olarak kimi zamansa sabit tedavi sonrası pekiştirme sağlaması amacıyla kullanılırlar.
Hareketli ortodontik aygıtları kendi içinde şeffaf düzeltici plaklar (Invisalign), fonksiyonel aygıtlar, genişletme aygıtları ve pekiştirme aygıtları olarak dört ayrı gruba ayırmak mümkündür.
HAREKETLİ ORTODONTİK AYGITLAR
Bir braketsiz tedavi yöntemi olan şeffaf düzeltici plaklar, yetişkin hastalar için braketlere alternatif olarak kullanılan bir tedavi yöntemidir. Gün geçtikçe daha fazla ortodonti uzmanı, dişlerdeki konumlanma bozukluklarını tedavi etmek amacıyla bu yönteme başvurmaktadır. Şeffaf düzeltici plaklarda metal teller ve braketler kullanılmaz. Hasta bu plakları isterse yemek yemeden, dişlerini fırçalamadan ya da diş ipi kullanmadan önce kolayca çıkarıp takabilir.
Hastaların kolayca takıp çıkarabileceği aygıtlardır. Hastalarda çene yapısında bir bozukluk görüldüğünde, uygun olmayan durumu düzeltmek amacıyla kullanılan aygıtlardır. Fonksiyonel aygıtlarda esas, tedaviye ihtiyaç duyan hastanın kendi çene ve kas fonksiyonlarını kullanmak, böylece ortopedik bir etki yaratarak çene konumunu düzeltmektir. Çenede görülen bozukluğa yol açan neden ve bozukluğun şiddetine göre bu aygıtlar, ağız dışı kuvvetlerle de desteklenebilir.
Çene darlığı yaşayan hastalarda çeneyi genişletmek amacıyla kullanılan mekaniklerdir. Hastanın alt ve üst çene ölçülerinin alınmasıyla elde edilen model üzerinden hazırlanır. Hem alt hem de üst çenede kullanılabilen bu aygıtlar, çenede genişletme sağlamasının yanında dişlerin hafifçe düzelmesine de yardımcı olur. Yavaş genişletme aygıtları olarak da bilinirler.
Ortodontik tedavi sonrası elde edilen diş konumlarını korumak ve sabitlemek için kullanılırlar. Kolayca takılıp çıkarılabilirler ve genellikle şeffaf plaklardan oluşurlar.
