Çocuklarda erken süt dişi kayıpları ve yer tutucular

Çocuklarda süt dişleri; aşırı çürükler, enfeksiyon, diş travmaları, diş kökü erimesi (alttan gelen sürekli dişlerin süt dişlerinin köklerini eritmesi ve dökülmesine neden olması), genetik sorunlar, yetersiz anne sütü ile beslenme, parmak-dudak emme, yanlış biberon ve emzik kullanımı gibi nedenler ile erken kayıplar yaşanabilir. Süt dişlerinin herhangi bir müdahale olmadan, kendiliğinden düştüğü doğal durumlar haricindeki her türlü kayıp erken süt dişi kaybı olarak bilinmektedir. Diş kayıplarımda da mutlaka yer tutucular kullanılmalıdır.

• Süt dişleri sütle beslenmeden sürekli beslenmeye geçişte önemlidir ve besinleri sindirmek için gereklidir.
• Süt dişlerinin altından gelecek olan sürekli dişleri travmalara karşı korur.
• Süt dişleri çocuklarda daimi dişlerin normal yerlerinde sürmesini sağlar ve bir nevi yer tutucu görevi görürler.
• Süt dişlerinin çıkmasıyla çiğneme fonksiyonu ve çene kasları gelişir, böylece çene ve yüz gelişimi olumlu bir yönde ilerler.
• Süt dişleri estetik yönden de önemlidir. Konuşma ve diksiyon üzerinde etkilidir. Süt dişleri eksikliğinde harflerin söylenişinde bozukluklar ortaya çıkabilir.
• Süt dişleri alt çenenin normal pozisyonunu almasını sağlar.
• Süt dişlerinin ağızda kısa bir süre kalacağı düşüncesi ile tedavisinin aksatılması büyük bir hata olacaktır.

Çocuklarda erken süt dişi kaybı son derece önemli bir problemdir. Süt dişleri ağızda daimi dişler çıkana kadar yer tutucu görevi görürler. Eğer doğal yollar haricinde bu dişler kaybedilirse, kayıp yaşanan dişin yerine diğer dişler kaymaya başlayarak, çekilmek zorunda kalınan ya da kaybedilen süt dişinin yerine gelerek bu boşluğu kapatacaktır. Boşluk kapandığında ise altından gelecek daimi dişe yer bırakmadığı için diş çıkmakta zorlanarak sıkışacak ve bütün dişlerde çapraşıklığa yol açacaktır. Çapraşıklık ve düzensiz dizilmiş dişler ortodontik problemlere yol açmaktadır.

• Çiğneme fonksiyonunun bozulmasına
• Diksiyonun bozulmasına
• Diş boşluğunun dil ile ittirilmesi gibi kötü alışkanlıklar kazanılmasına
• Süt dişi kaybı olan yerde boşluk korunmazsa daha fazla boşluk kaybına
• Daimi dişlerde çapraşıklığa
• Daimi dişlerin gömülü kalmasına
• Dişlerde kapanış bozukluğuna
• Boşluğa, komşu dişlerin devrilmesi sonucunda dokularda sorunlara
• Ortodontik problemlere neden olur.

Süt dişlerinin en önemli görevi, sürekli dişler için yer tutucu vazifesi görmesidir. Bu yüzden süt dişleri her türlü tedavi ile doğal düşme zamanı gelene kadar olabildiğince ağızda tutulması gerekmektedir. Yer tutucular erken kaybedilen süt dişinin, daimi dişler çıkana kadar mevcut olan boşluğunu koruyan sabit veya hareketli çeşitleri olan aygıtlardır. Eğer süt dişlerinde erken kaybedilen bir durum söz konusu ise mutlaka yer tutucu kullanılmalıdır. Süt dişleri, daimi dişler sürene kadar ağızda kalması gerekir.

Yer tutucular 2 çeşittir.

1. Hareketli Yer Tutucu Apareyler

Takıp çıkarılabilen apareylerdir. Birden fazla tek veya çift taraflı diş eksikliğinde kullanılır.

2. Sabit Yer Tutucu Apareyler

Çıkarılmayan apareylerdir. Sadece hekim takabilir ve çıkarabilir.  Tek taraflı veya iki diş eksikliğinde kullanılır.

• Sakız, lokum veya karamelli yapışkan gıdalar yer tutucuya yapışıp yerinden çıkmasına neden olacağından, tüketilmemelidir.
• Parmakla veya dille ittirilmemelidir.
• Düzenli olarak temizlenmeli, fırçalanmalıdır.
• Sabit yer tutucu sadece hekiminiz tarafından çıkarılır, hareketli yer tutucular ise çıkarılabilir olduğundan, doğru tedavi için yemek yeme haricinde her zaman takılmalıdır.
• 6 ayda bir olan kontroller aksatılmamalıdır.
• Yer tutucunun kırıldığı veya çıktığı durumlarda tekrar yenisi yapılmalı veya tekrar yerine yapıştırılmalıdır.
• Hareketli yer tutucu takılmış ise yemek yerken çıkarılmalı, kaybolmaması ve kırılmaması için kutusunda muhafaza edilmeli ve yemekten sonra fırçalanıp tekrar takılmalıdır.

Genellikle her eksik süt dişi için yer tutucu kullanılabilir fakat hastadan hastaya değişkenlik gösterebilir. Muayene sonucunda çocuğun yaşı, kaybedilen diş sayısı, diş ve kemik gelişimine bağlı olarak sabit veya hareketli yer tutucular önerilebilir. Bunu en iyi, sizi muayene eden diş hekiminiz söyleyebilir.

• Ağızda eksilen süt dişlerinden kalan boşluklara diğer komşu dişler kayacağından dişlerde çapraşıklık oluşacaktır.
• Çarpık ve yamuk dişler çürümeye elverişli olacaktır. Temizlenmesi zorlaşacaktır.
• Eksik ve çarpık dişlerle çiğneme fonksiyonu bozulacaktır.
• Yer tutucu ile tedavi edilmeyen dişlerde ileri yaşlarda estetik problemler ve bunun sonucunda psikolojik sorunlar oluşacaktır.
• Daha fazla diş kaybına, diş eti rahatsızlıklarına ve ağız kokusuna sebep olacaktır.
• İleri yaşlarda daha ciddi ortodontik problemlerin oluşmasına zemin oluşturacaktır.